Omdat kleuters steeds vaker met een achterstand in hun taal- of spraakontwikkeling op school komen, gaan de logopedisten van de gemeente Voorst de komende maanden alle kinder- en peuteropvanglocaties extra ondersteuning bieden bij hun taalaanbod.
Winanda Jansen en Renate Bosch-Reinten bezoeken met de logopediebus elke twee weken alle basisscholen in de gemeente Voorst. Ze screenen alle vijfjarigen op hun spraak, taal, gehoor en mondmotoriek, luistervaardigheden en stem. ‘Maar de laatste tijd kregen we steeds vaker de vraag van leerkrachten of we kleuters die net op school waren konden screenen,’ vertelt Winanda. ‘Sommige vierjarigen waren nauwelijks te verstaan en dat baarde zorgen.’
Het belang van voorlezen
De toename van taal- en spraakachterstanden komt waarschijnlijk mede door de coronamaatregelen. Winanda: ‘Kinderen zijn de afgelopen twee jaar veel minder bij de kinder- en peuteropvang geweest en hebben daardoor minder taalaanbod gehad. Ook waren er minder leuke en leerzame uitjes mogelijk, zoals bijvoorbeeld het bezoek aan een dierentuin, voorstelling of museum, waardoor kinderen minder ervaringen hadden buiten hun eigen huis en tuin.’
Winanda en haar collega Renate gaan daarom de komende maanden bij alle kinder- en peuteropvang langs om ze te ondersteunen bij hun taalaanbod. Winanda: ‘We adviseren pedagogisch medewerkers over hoe ze de taalontwikkeling van kinderen kunnen stimuleren. Voorlezen is belangrijk en ook ontzettend leuk. We geven tips voor hoe je voorlezen nog aantrekkelijker maakt.’ Daarnaast besteden de logopedisten aandacht aan signalen van een achterstand in taal- en spraakontwikkeling, zodat de medewerkers in de kinderopvang sneller kunnen signaleren. En, zeker niet onbelangrijk: ‘Omdat we langs alle locaties gaan hebben de medewerkers en ouders nu nog meer een gezicht bij ons. En dat maakt de stap naar een observatie-aanvraag of doorverwijzing naar ons spreekuur een stuk kleiner.’
Of het locatiebezoek leidt tot minder problemen op latere leeftijd is volgens Winanda moeilijk te zeggen. ‘Maar,’ stelt ze: ‘Van een eerdere pilot weten we dat de ondersteuning leidt tot meer bezoek van ons spreekuur, waardoor we problemen eerder kunnen onderkennen. Als de ontwikkeling van de communicatie bij kinderen niet goed verloopt, kan dit ernstige gevolgen hebben voor het leerproces en het omgaan met anderen. Daarom is tijdige deskundige begeleiding zo belangrijk.’
Schoolvoorbeeld
Het bezoek aan de kinder- en peuteropvang komt dus bovenop het reguliere screenen van vijfjarigen en het tweewekelijkse spreekuur in het CJG. Het zijn voorbeelden van preventief werken: door taal- en spraakproblemen vroeg te herkennen en hulp te verlenen kunnen grotere problemen op latere leeftijd voorkomen worden. Een taalprobleem kan zorgen voor lagere schoolprestaties, problemen in het gedrag, moeite met studeren en moeite met het vinden van een baan.
Een moeilijkheid bij preventief werken is vaak dat het lastig is om een probleem al vroeg te signaleren en de doelgroep te bereiken met de ondersteuning die er is. Talytha Schothuis, beleidsmedewerker onderwijs bij de gemeente Voorst: ‘Met de logopediebus lukt juist dat zo goed. We signaleren vroeg: we screenen alle vijfjarigen in de gemeente. En dat is verstandig omdat de gevoelige periode voor de taalontwikkeling tussen de 0 en 7 jaar ligt. Bij problemen is er dan nog de tijd voor verbetering.’ Bovendien kennen de leerkrachten én de ouders de logopedisten goed doordat ze elke twee weken op het schoolplein te vinden zijn. Winanda: ’Elke keer als we op het schoolplein staan, krijgen we vragen van leerkrachten en ouders. De drempel om hulp te vragen is laag.’ Waar nodig worden de kinderen doorverwezen naar de eerstelijns logopedisten en starten zij een traject.
Van frustratie naar ontspanning
Het is niet voor niks dat de logopediebus al 55 jaar bestaat. In de meeste gemeenten wordt er wel preventieve logopedie aangeboden in het CJG, de kinderopvang en op de basisscholen, maar met een bus langs de scholen is vrij uniek. ‘We menen dat juist onze regelmatige aanwezigheid bij de scholen maakt dat kinderen hier in de gemeente beter geholpen worden.’ En dat is belangrijk vindt Winanda: ‘Kinderen die moeite hebben om duidelijk te maken wat ze bedoelen, raken gefrustreerd. Het is zo fijn om te zien hoe ze zich ontspannen als ze zich verstaanbaar kunnen maken. Een goede spraak-taalontwikkeling geeft een kind meer zelfvertrouwen en een betere toekomst.’