Het is de politiek in Den Haag die in 2015 van mening is, dat er een decentralisatie dient te komen aangaande het thema preventie. Door de taken bij de gemeenten neer te leggen die dichter bij de mensen staan, kun je meer in preventie voorzien met mogelijk minder kosten. Het thema ‘Aanpak preventie’ wordt onder de aandacht van de gemeenteraad van Voorst gebracht en uiteindelijk komt hier het project ‘Voorst onder de Loep’ uit voort.
We zitten aan tafel met Wim Vrijhoef en Joris van Rest. Wim is als voormalig wethouder (thans raadslid) van begin tot eind betrokken geweest bij het project ‘Voorst onder de Loep’. Joris was de aanjager vanaf de eerste minuut dat het project ten uitvoer werd gebracht. Vier jaren Voorst onder de Loep heeft een schat aan informatie opgeleverd, waarbij enorm veel mensen betrokken waren bij de ontwikkeling en uitvoering van diverse plannen en acties.
Een afgerond project waarbij Wim en Joris als laatste betrokkenen als het ware de deuren gaan sluiten. Maar niet voordat we terugblikken op de unieke uitvoering van de missie met een krachtige boodschap van de voormalig wethouder: “Ik heb geen enkele behoefte aan een mooie nota die ik met veel passie verdedig in de raad en die dan vervolgens onder in de la verdwijnt. Want tja, zo gaat dat met de meeste nota’s.” Want juist nu komt het er op aan, dat al hetgeen aan informatie is binnengehaald en wat aan kennis en organisatie is gezaaid, voor langere tijd kan worden geoogst.
Interview met 411 mensen
Wim kwam in contact met Koen van Bremen, sociaal ondernemer en begeleider van maatschappelijke projecten. Wim: “Koen kwam met het idee om 411 mensen te interviewen.” Het resultaat werd gebundeld in een zgn. bloemlezing van 963 pagina’s. Een bundeling van letterlijke citaten uit gespreksverslagen over het voorkomen van maatschappelijke problemen met 411 sleutelfiguren van binnen en buiten de gemeente Voorst. Het geeft een beeld van wat er speelt en leeft in de gemeente Voorst op het gebied van preventie: het voorkomen van maatschappelijke problemen. Wim vervolgt: “Hier kwamen uiteindelijk de zes streefbeelden uit voort en wat daarin aan de hand was. Op welke terreinen moet je op het gebied van preventie wat gaan doen en hoe moet je dat verder aanpakken?”
Het plan werd destijds door de gemeenteraad heel enthousiast ontvangen. Iedereen stond volledig achter het plan van aanpak voor preventie. Joris van Rest: “De interviews werden door meer dan negentig vrijwilligers uitgevoerd, ook Wim schreef daaraan mee.” De geïnterviewden kwamen uit alle lagen van de bevolking. Wim: “Er was wel een selectiecriterium, je moest wel een idee hebben van wat er binnen jouw organisatie te verbeteren valt. Soms leverde dat een schooldirecteur op als geïnterviewde, maar er werd ook gesproken met veel actieve inwoners. De reacties over wat er leeft binnen de dorpen waren fantastisch.”
De samenleving in
Doordat de raad heel positief was over het onderzoek en de streefbeelden, kon Wim Vrijhoef een slag maken naar het begrip Voorst onder de Loep. “Als we wat aan die streefbeelden willen gaan doen, hebben we een organisatie nodig die daarin duikt en de kar trekt.” Het project zou ongeveer een miljoen euro gaan kosten, gerekend over de periode van zo’n vier jaren. Binnen de gemeenteraad kwamen toen de eerste stemmen om het binnen het gemeentehuis op te gaan bouwen. “Ik ken natuurlijk de organisatie binnen het gemeentehuis. Dan gaan we een ambtenaar aanstellen die de streefbeelden moet gaan opzetten; dat wordt niks. Je moet de samenleving in! Juist daarom werd Voorst onder de Loep opgezet. Daarbij had Koen van Bremen intussen al wel veel contacten ín die samenleving, er werden verbindingen gelegd tussen Jan en alleman, wat voor een gemeente niet altijd een normale gang van zaken is. Partijen vonden elkaar in de samenleving en alleen daardoor al ontstonden er ideeën en activiteiten. Dat is in feite de basis en uitwerking van Voorst onder de Loep.”
Betrokkenheid en verantwoordelijkheid
Doordat in het voorwerk heel veel mensen waren benaderd en gesproken, was er bij aanvang van het project al een grote betrokkenheid. Joris: “Mensen voelden een verantwoordelijkheid om ermee aan de slag te gaan.” “Het bleek ook dat er enorm veel acties konden worden ontwikkeld” aldus Wim. Veel informatie viel er te delen, téveel was de conclusie. Dus werd ingezet op een compact plan dat behapbaar was voor alle raadsleden.
Nota niet onder in de la
Omdat het project eindigend was, zoals afgesproken, diende Voorst onder de Loep te worden begeleid naar de ambtenaren die het moesten gaan overnemen dan wel die de preventie moesten gaan uitvoeren. “Dat heeft geleid tot de nota’s over sociaal kader voor de komende jaren. Als je dán gaat kijken naar de streefbeelden en thema’s voor de komende jaren, zie je het effect. Er ligt nu niet een nota die onderin de la verdwijnt, maar een nota over wat we gaan doen en hoe we het gaan monitoren” aldus Wim. “Je kunt bij ieder van de thema’s de vraag stellen; wat hebben we nu gedaan aan eenzaamheid? Aan schuldhulpverlening? Wat doen we aan participatie?” Wim is tevreden want alles is nu in ieder geval dusdanig geborgd, dat de gemeenteraad ook werkelijk kan zien wat feitelijk de investering heeft opgeleverd.
Zijn er dan voorbeelden te noemen van onderdelen die heel erg goed zijn gegaan? Wim Vrijhoef: “De inloop bij Mens & Welzijn, waarbij we die organisatie dóór Voorst onder de Loep ook onder de loep hebben genomen en hebben vastgesteld, dat zij veel te veel taken bij elkaar namen maar beter op kernen niveau aan de gang konden gaan, inclusief financieel voordeel.” Door samenwerkingen, ook in de omgeving, is ook Plus OV van de grond getrokken. Hoewel het wat los staat van Voorst onder de Loep geeft het wel aan, op welke manier wordt gedacht over preventie en goed organiseren.
#Zodus
Een zichtbare uitvoering naar de buitenwacht was #Zodus, het antwoord op ‘Hoe dan?’ Via diverse mediakanalen werd aandacht gevestigd op de diverse thema’s, werden zaken uitgelicht, kwamen hulpverleners, instanties en hulpontvangers in beeld, deden hun verhaal en spraken daarmee tot de verbeelding van veel inwoners. Drempels werden weggenomen, de verhalen speelden zich af ín de samenleving en daar ligt ook de brug naar morgen.
Joris: “Zodus stopt maar de gemeente Voorst blijft communiceren over wat er in de samenleving gebeurt.” Wim: “Als er minder belangstelling zou komen of er moet worden bezuinigd, moet je er juist op wijzen dat je de trajecten moet blijven handhaven. In het komend halfjaar zal moeten blijken of het nieuwe college daar ook prioriteiten neerlegt. Juist de communicatie over wat er speelt is de drager van hoe verder te gaan. De spirit van #Zodus moeten we blijven handhaven!”
